Menü
Mevzuat

Hızlı ve pratik hesaplama araçlarıyla bordro ve mevzuat işlemlerinizi kolaylaştırın.

Mevzuat

Çocuk ve genç işçiler ile ilgili yasal düzenlemeler, İş Kanunu 71, 72 ve 73’ncü maddeleri ile 06.04.2004 tarih / 25424 R.G. sayılı “Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”te yer bulmuştur.

Tanım

Yönetmeliğin 4’üncü maddesine göre; “Genç İşçi; 15 yaşını tamamlamış,ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi, Çocuk İşçi ise 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi” ifade etmektedir. Ayrıca, “Hafif İş; çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan ve okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programına katılımını ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işler” anlamına gelmektedir.

Genç ve çocuk işçi çalıştırabilmek için gerekli koşullar nedir?
  • Yönetmeliğin 11’inci maddesine göre; çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen ve/veya yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan işverenler çocuk ve genç işçi çalıştıramaz. 

  • Yönetmeliğin 12’nci maddesine göre ise; işveren; çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisine, çocuk ve genç işçinin çalıştırılacağı iş, karşılaşabileceği riskler ve alınan önlemler hakkında bilgi vermek; okula devam eden çocuk ve genç işçiden çalıştırmaya başlamadan önce, öğrenci olduğuna dair belge istemek ve bu belgeyi özlük dosyasında muhafaza etmek; son olarak çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır.

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma yaşları 

İş Kanunu 71’inci maddesi uyarınca; 

  • 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. 

  • Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. 

  • 14 yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

  • Bunların yanı sıra, çocuk ve genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler ile her iki sınıf için de yasaklanmış işler Yönetmelik ekinde düzenlenmiştir.

  • Yönetmeliğin 5’inci maddesi hükmünce; 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler; sağlığı, güvenliği ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartıyla bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilen sınırlamalara bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler.

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları hakkında bazı genel hükümler
  • Yönetmeliğin 5’inci maddesi hükmünce;

Çocuğun ve genç işçinin işe yerleştirilmesinde ve çalışması süresince güvenliği, sağlığı, bedensel, zihinsel, ahlaki ve psikososyal gelişimi, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuk ve genç işçiler, okula devam edenlerin okula devamları ile okuldaki başarılarına engel olmayacak, meslek seçimi için yapılacak hazırlıklara ya da Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeterliliği kabul edilen mesleki eğitime katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilirler. İşverenler çocuk ve genç işçilerin tecrübe eksikliği, mevcut veya muhtemel riskler konularında bilgisizlik veya tamamen gelişmiş olmamalarına bağlı olarak gelişmelerini, sağlık ve güvenliklerini tehlikeye sokabilecek herhangi bir riske karşı korunmalarını temin edeceklerdir. Çocuk işçilerin çalışmasına izin verilen hafif işler Ek-1’de, genç işçilerin çalışmasına izin verilen işler Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği işler Ek-3’te belirtilmiştir.